Jak wpisać ojca do aktu urodzenia dziecka, czyli uznanie ojcostwa
Z doświadczenia wiem, że instytucja uznania ojcostwa, choć dla jednych oczywista innych potrafi przyprawić od niezły zawrót głowy.
Niejednokrotnie w przypadku osób, które nie są małżeństwem, a spodziewają się swojego pierwszego dziecka pojawia się pytanie:
Dlaczego ojciec dziecka musi składać oświadczenie o uznaniu ojcostwa, w sytuacji gdy na świat ma przyjść jego dziecko?
Taki obowiązek wynika zarówno z przepisów prawa polskiego jak i niderlandzkiego.
Zacznijmy jednak od początku.
W obu krajach, gdy rodzice dziecka nie są małżeństwem, akt urodzenia dziecka zostaje sporządzony tylko z uwzględnieniem jednego rodzica, a mianowicie matki dziecka.
W holenderskim akcie urodzenia miejsce przeznaczone dla ojca dziecka pozostaje puste.
Przepisy prawa polskiego wprowadziły natomiast w tym przypadku pewne uregulowanie. Zgodnie z art. 61 ust 2 ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku Prawo o aktach stanu cywilnego /t.j. Dz. U. 2021.709 z późn. zm./ jeżeli nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa, w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie, a w razie braku takiego wskazania w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego; jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe zamieszcza się nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka, z adnotacją o wpisaniu nazwiska matki i wybranego imienia jako danych ojca.
Można zatem powiedzieć, że przepisy prawa polskiego, wymuszają wpisanie w polskim akcie urodzenia „fikcyjnego ojca”.
Dopiero po przejściu przez procedurę uznania ojcostwa, możliwe jest uzupełnienie aktu urodzenia dziecka o dane ojca.
Uznanie ojcostwa dziecka nienarodzonego w holenderskim urzędzie gminy.
Jeśli naszym celem jest uniknięcie sytuacji, w której w akcie urodzenia miałoby zabraknąć ojca dziecka, uznanie ojcostwa powinno nastąpić jeszcze przed urodzeniem się dziecka.
Przepisy prawa polskiego jak i holenderskiego zgodnie stanowią, że ojcostwo można uznać jeszcze przed urodzeniem się dziecka już poczętego.
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby rodzice dziecka – będący obywatelami polskimi – złożyli takie oświadczenie w dowolnym urzędzie gminy na terenie Holandii.
Z informacji dostępnych na stronach urzędów holenderskich wynika, że ojciec dziecka, wyrażający wolę uznania ojcostwa, powinien stawić się osobiście na wcześniej umówione spotkanie w wybranym przez siebie urzędzie.
Choć nie zawsze musi być obecna na wizycie, zawsze wyraża zgodę na uznanie ojcostwa.
Jeśli zgoda matki zostanie wydana na piśmie, a ona sama nie będzie obecna w dniu wizyty, rodzice dziecka nie będą mogli dokonać wyboru nazwiska dziecka. Dziecko będzie wówczas nosiło nazwisko matki.
Jeśli natomiast rodzice chcą, aby ich dziecko nosiło nazwisko ojca, wówczas matka dziecka powinna być obecna podczas uznania ojcostwa.
Co warto wiedzieć? Nazwisko wybrane dla pierwszego dziecka, będzie nazwiskiem drugiego i kolejnego dziecka zrodzonego ze związku tych osób.
Jakie dokumenty są wymagane w holenderskim urzędzie gminy?
Z mojego doświadczenia wynika, że ile urzędów tyle różnych sytuacji.
Dokumentami, które są najczęściej wymagane podczas procedury uznania ojcostwa są:
wielojęzyczne, międzynarodowe akt urodzenia rodziców dziecka,
zaświadczenie o stanie cywilnym matki dziecka /wraz z tłumaczeniem na język polski, bądź formularzem wielojęzycznym stanowiącym tłumaczenie pomocnicze/. Zaświadczenie ma na celu ustalenie stanu cywilnego matki i wykluczenie domniemania ojcostwa byłego męża matki,
ważne aktualne dokumenty tożsamości rodziców /dowody osobiste albo paszportu/,
zaświadczenie o pozostawaniu w ciąży /dokument wydany w języku polskim, powinien zostać przetłumaczony na język niderlandzki/.
Po uznaniu ojcostwa dziecka poczętego ale nienarodzonego, urząd sporządza oficjalny dokument:
NL: akte van erkenning van elk kind waarvan een vrouw thans zwangers is czyli akt uznania każdego dziecka, z którym kobieta jest obecnie w ciąży.
Jeśli jednak uznanie dziecka w gminie nie jest Ci na rękę, nic nie stoi na przeszkodzie aby wniosek o uznanie ojcostwa został złożony w Wydziale Konsularnym Ambasady.
Uznanie ojcostwa dziecka nienarodzonego w oparciu o przepisy prawa polskiego.
Niejednokrotnie zdarzają się sytuacje, że uznanie ojcostwa w urzędzie gminy na terenie NL napotyka pewne przeszkody.
Co zatem w sytuacji gdy uznanie dziecka w gemneete nie wchodzi w grę?
Tutaj warto pamiętać, że uznanie ojcostwa może nastąpić w oparciu o przepisy prawa polskiego.
Zgodnie z brzmieniem art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy /t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1359/ uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna.
Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym, a za granicą również przed polskim konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania funkcji konsula, jeżeli uznanie dotyczy dziecka, którego oboje rodzice albo jedno z nich są obywatelami polskimi /§ 4 tego przepisu/.
Prawdą jest, że wyżej opisana procedura nie jest bardzo skomplikowana.
Z informacji dostępnych na stronie Wydziału Konsularnego i Ambasady RP w Hadze można wyczytać, że wniosek o uznanie ojcostwa należy złożyć osobiście, po wcześniejszym umówieniu wizyty przez system E-KONSULAT w dziale SPRAWY PRAWNE.
Oświadczenie niezbędne do uznania ojcostwa dokumentuje się w formie protokołu, który w dniu wizyty podpisują rodzice dziecka /jeśli oboje składają oświadczenie przed konsulem/.
Jakie dokumenty są potrzebne do uznania ojcostwa przed konsulem?
W tym miejscu należy nadmienić, że organ przyjmujący oświadczenie o uznaniu ojcostwa, nie powinien mieć wątpliwości co do pochodzenia dziecka oraz dopuszczalności uznania ojcostw.
Tym samym, chociaż na stronie Wydziału Konsularnego i Polonii Ambasady RP w Hadze nie zostały wymienione dokumenty niezbędne do przyjęcia tego oświadczenia, w celu zaoszczędzenia czasu i pieniędzy zalecam, aby w dniu wizyty zabrać ze sobą:
ważne aktualne dokumenty rodziców składających oświadczenie /dowód osobisty albo paszport/,
zaświadczenie o stanie cywilnym matki dziecka, które ma na celu ustalenie stanu cywilnego matki i wykluczenie domniemania ojcostwa byłego męża matki,
zaświadczenie o pozostawaniu w ciąży, albowiem przepisy prawa polskiego jasno precyzują, że uznanie może dotyczyć jedynie dziecka poczętego.
Za przyjęcie oświadczenia o uznaniu ojcostwa, pobierana jest opłata konsularna w kwocie 50 euro, którą należy uiścić w dniu wizyty.
Po przyjęciu oświadczenia od rodziców, konsul wydaje na piśmie zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa, przy czym dokument ten wydawany jest w języku polskim.
Uznanie ojcostwa dziecka narodzonego w holenderskim urzędzie gminy
Jeżeli rodzice dziecka nie są w związku małżeńskim lub nie mają zarejestrowanego związku partnerskiego, „wpisanie ojca” do zagranicznego aktu urodzenia wymaga uznania ojcostwa.
Procedura uznania może zostać przeprowadzona w momencie rejestracji dziecka w urzędzie gminy na terenie NL. Jeśli dziecko ma już akt urodzenia, uznanie może być dokonane w każdym czasie.
Co zrobić aby uznać ojcostwo dziecka /narodzonego/ w urzędzie gminy w Holandii?
przede wszystkim ojciec, który dokonuje uznania ojcostwa musi stawić się osobiście w urzędzie gminy, w której urodziło się dziecko,
jeżeli dziecko ma mniej niż 12 lat, matka dziecka musi wyrazić zgodę na uznanie ojcostwa. Tak jak w przypadku dziecka poczętego ale nienarodzonego, jeśli zgoda matki zostanie wydana na piśmie, a ona sama nie będzie obecna w dniu wizyty, rodzice dziecka nie będą mogli dokonać wyboru nazwiska dziecka, które będzie zgodne z nazwiskiem matki. Jeśli natomiast wolą rodziców jest, aby ich dziecko nosiło nazwisko ojca, wówczas matka dziecka powinna być obecna na wizycie,
Jeżeli dziecko ma od 12 do 16 lat wymagana jest zgoda matki oraz małoletniego dziecka.
Jeżeli dziecko ukończyło już 16 lat do uznania ojcostwa nie jest już wymaga zgodna matki, a jedynie zgoda dziecka. Jego obecność podczas procedury uznania ojcostwa jest obowiązkowa, gdyż składa ono oświadczenie o wyborze nazwiska, jakie będzie nosiło po uznaniu ojcostwa.
Jakie dokumenty potrzebujesz do uznania ojcostwa w holenderskiej gminie?
ważny dokument tożsamości;
formularz wyrażenie przez matkę zgody na uznanie ojcostwa /jeśli nie jest obecna w dniu wizyty/.
Po uznaniu ojcostwa sporządzony jest
NL: Ake van erkenning, czyli akt uznania ojcostwa, który powinien zostać dołączony do aktu urodzenia dziecka.
Uznanie ojcostwa dziecka narodzonego przed konsulem.
Jeśli polski albo zagraniczny akt urodzenia dziecka nie zawiera danych ojca /bądź zawiera tzw. dane kryjące/ nic nie stoi na przeszkodzie, aby uznanie ojcostwa zostało przeprowadzone przed polskim konsulem.
Co zrobić aby uznać ojcostwa przed konsulem i „wpisać” ojca w akt urodzenia?
Procedura jest bardzo zbliżona do uznania dziecka poczętego ale nienarodzonego.
Wniosek o uznanie ojcostwa należy złożyć osobiście, po wcześniejszym umówieniu wizyty przez system E-KONSULAT w dziale SPRAWY PRAWNE.
Jeśli Twoje dziecko posiada już polski akt urodzenia w dniu wizyty należy przedłożyć:
ważne aktualne dokumenty rodziców składających oświadczenie /dowód osobisty albo paszport/,
zaświadczenie o stanie cywilnym matki dziecka, które ma na celu ustalenie stanu cywilnego matki i wykluczenie domniemania ojcostwa byłego męża matki,
polski odpis zupełny aktu urodzenia dziecka.
W przypadku, gdy dziecko nie posiada jeszcze polskiego akt urodzenia, wraz z wniosek o uznanie ojcostwa należy złożyć wniosek o transkrypcję /rejestrację/ zagranicznego aktu urodzenia w polskim urzędzie stanu cywilnego, a więcej informacji na ten temat możesz znaleźć we wpisie: Transkrypcja zagranicznego aktu urodzenia na trzy sposoby.
W tym przypadku do wniosku o uznanie ojcostwa należy załączyć:
ważne aktualne dokumenty rodziców składających oświadczenie /dowód osobisty albo paszport/,
zaświadczenie o stanie cywilnym matki dziecka, które ma na celu ustalenie stanu cywilnego matki i wykluczenie domniemania ojcostwa byłego męża matki,
zagraniczny odpis aktu urodzenia sporządzony na druk wielojęzycznym międzynarodowym, bądź poświadczoną za zgodność z oryginałem kopię niderlandzkiego aktu urodzenia wraz z tłumaczeniem na język polski.
Za przyjęcie oświadczenia o uznaniu ojcostwa, pobierana jest opłata konsularna w kwocie 50 euro, którą należy uiścić w dniu wizyty.
Jeżeli wraz z wnioskiem o uznanie ojcostwa rodzice składają wniosek o transkrypcję zagranicznego aktu urodzenia, należy uiścić dodatkową opłatę w kwocie 50 euro.
Po przyjęciu przez konsula oświadczenia o uznaniu ojcostwa, rodzice otrzymają pisemne zaświadczenie potwierdzające uznanie ojcostwa, przy czym dokument ten wydawany jest w języku polskim.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę w przypadku uznania ojcostwa na terenie NL?
Zarówno w prawie polskim jak i niderlandzki uznanie dziecka jest aktem prawnym. Ojciec uznający dziecko, akceptuje wszystkie konsekwencje prawne oraz obowiązki związane z takim uznaniem.
W wyniku uznania ojcostwa, ojciec dziecka staje się prawnym rodzicem. W rezultacie dziecko staje się spadkobiercą, ma prawo do alimentów, może otrzymać nazwisko ojca, może nabyć jego obywatelstwo.
Uznanie ojcostwa w holenderskim urzędzie gminy nie powoduje jednak, że ojciec nabywa pełnię władzy rodzicielskiej.
Zgodnie z holenderskim prawem jeśli rodzice nie są w związku małżeńskim lub nie mają zarejestrowanego związku partnerskiego, wówczas pełnię władzy rodzicielskiej posiada jedynie matka dziecka.
Uzyskanie pełnej władzy rodzicielskiej przez ojca dziecka, który dokonał uznania ojcostw, wiąże się z koniecznością złożenia do sądu wniosku o wspólną opiekę: https://www.rechtspraak.nl/onderwerpen/gezag
Po zakończeniu procedury, dokonuje się wpisu w rejestrze NL: Gezagsregister.
Należy jednak pamiętać, że przepisy prawa niderlandzkiego nie znajdują zastosowania gdy chodzi o wnioskowanie o polski paszport dla dziecka, gdyż do tej procedury stosuje się przepisy prawa polskiego.
Wielokrotnie spotkałam się z sytuacją, gdy ojciec został wpisany w zagraniczny akt urodzenia dziecka, a matka dziecka chciała sama złożyć wniosek o paszport wskazując, że ojciec nie ma pełni władzy rodzicielskiej.
Rodzice zapominają bowiem, że wniosek o paszport składa się w oparciu o przepisy prawa polskiego. Te stanowią natomiast, że władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
Tym samym, jeśli w zagranicznym akcie urodzenia zostaje wpisany ojciec dziecka, według przepisów prawa polskiego posiada on pełnię władzy rodzicielskiej chyba, że została ona wyłączona bądź ograniczona przez prawomocne orzeczenie sądu… ale to temat na kolejny wpis.
